آشنایی با سیستم اعلام حریق : سیستم اعلام حریق به مجموعه‌ای از قطعات الکترونیکی گفته می‌شود که وظیفه‌ی آشکارسازی حریق در اماکن مختلف را به عهده دارد. سیستمهای اعلام حریق توسط آتش، دود و حرارت تحریک‌شده و سپس آژیر خطر را به کار می‌اندازند تا ساکنین را از وقوع حریق مطلع کنند.
سیستم اعلام حریق در دو نوع موجود می‌باشد. یکی سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال و دیگری سیستم اعلام حریق آدرس پذیر. سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال نوع قدیمی سیستمهای اعلام حریق است که هنوز هم مورداستفاده قرار می‌گیرد.
آشنایی با سیستم اعلام حریق : اجزای تشکیل‌دهنده سیستمهای اعلام حریق :
سنسور ها در سیستمهای اعلام حریق :
سنسورهای اعلام حریق (بسته به اینکه به کدام مشخصه آتش حساس باشند) در گروه‌های سنسورهای دود، سنسورهای حرارت ، سنسورهای منواکسید کربن، سنسورهای شعله و سنسورهای ترکیبی جای دارند.
سیستم دتکتور دود نوری (Optical Smoke Detector )
این دسته از دتکتورها که در برخی از سیستمهای اعلام حریق یک سلول نوری یا تله‌ی نوری (Cell) و یک منبع تولیدکننده نور ،یک لنز (عدسی) جهت میزان نمودن پرتاب نور داخل محفظه ( بیم) و یک فتودیود (دیود حساس به نور) و یا دیگر سنسورهای فتوالکتریک (عکس الکتریکی) می‌باشند. این دتکتور به نحوی ساخته‌شده که در شرایط عادی کار ، پرتوهای نور در جلوی دتکتور عبور کرده در سلول‌های تعبیه شده گیر می‌افتند. وقتی‌که ذرات دود نمایان گردید تعدادی نور توسط ذرات دود متفرق گشته درنتیجه توسط دیود حسگر دریافت شده ،سبب بکار افتادن دتکتور و با ارسال علائم به مرکز کنترل یا دستگاه مرکزی ، وقوع حریق را اعلام می‌کنند.
موقعیت‌هایی که نباید دتکتورهای دودی نقطه‌ای نصب شوند :
– در جاهاییکه ارتفاع بیش از ۵/۱۰ متر باشد .
– درجایی که پخت‌وپز صورت می‌گیرد مثل آشپزخانه {فقط از دتکتور حرارتی ثابت استفاده شود}
– درجاهایی که آتش تولید ذرات دود نمی‌کند .
– اتاق بویلر ها و ژنراتورها (از دتکتور حرارتی ثابت و دتکتور های ترکیبی استفاده شود)
اطلاعات آورده شده در بالا تنها به‌عنوان راهنما می‌باشد . در مواقع طراحی یک سیستم باید همه‌ی پارامترها در نظر گرفته شوند مانند شکل اتاق‌ها استاندارد کشوری و دستورالعمل‌های مربوط به آن (برای مثال استاندارد اروپای NFPA ).
دتکتورهای پرتوافکن خطی فرستنده و گیرنده – تلاطم حرارتی (Liner Smoke Detector Or Beam Detector )
البته نوعی از دتکتور های اپتیکی نیازی به محدوده بسته ندارند. بدین‌صورت به پهنه‌ی وسیعی را (مانند سالن ورزشی ،سالن کنفرانس و …) توسط به‌کارگیری در یک خط مستقیم دریافت‌کننده نور (Reciver) از یک‌جهت و قسمت فرستنده نور از سمت دیگر تشکیل‌شده است. نحوه عمل ، دائم پرتوی از اشعه مادون‌قرمز از فرستنده به گیرنده ارسال می‌شود. به‌محض اینکه پرتو بین فرستنده –گیرنده توسط دود یا هر شیء دیگر قطع یا ضعیف گردد درنتیجه سیستم فعال‌شده علائم وقوع آتش‌سوزی به مرکز کنترل ارسال خواهد شد و دستگاه اعلام حریق می‌کند. چون این دستگاه از دتکتور ها بااحساس جریان هوای گرم دود به‌وسیله یک اشعه نوری عمل می‌کنند، از نوع تلاطم حرارتی به‌حساب می‌آورند. آشنایی با سیستم اعلام حریق
مکان‌های به‌کارگیری بیم دتکتور (تلاطم حرارتی ) :
این دتکتور ها برای استفاده در اماکن مذهبی – وسیع ، باز و یا با ارتفاع زیاد جاهایی که یک آتش کوچک در فضای بزرگ مشکل‌آفرین می‌شود مانند : بناهای تاریخی و موزه‌ها همچنین در میدان‌ها و پارکینگ اتوبوس انبار کالا ر گمرک سالن پذیرایی بزرگ و سالن ورزشی کاربرد دارند.
سیستم دتکتور دود یونیزه:
این دتکتور به هر دو نوع دودهای مرئی و نامرئی حساس می‌باشد. البته امروزه دتکتور های یونیزه به دلیل استفاده از ماده رادیواکتیو که دارای ظرافت‌های زیاد می‌باشد و هم به خاطر وجود منابع پرتوزا خصوصاً در سیستمهای اعلام حریق بناهای مسکونی کمتر استفاده قرار می‌گیرد . درصورتی‌که قبلاً بیشتر در اتاق‌ها از این نوع دتکتور استفاده می‌شد . شعاع عمل این دتکتور حدود ۱۰۰ مترمربع می‌باشد. اتاق‌خواب (هتل‌ها – بخش عمومی بیمارستان ) ، فضاهای نگهداری بارها و محموله مساجد کوچک ، راهرو یا کریدور بخش‌هایی مانند مراکز مخابراتی (بخش‌های تبادل اطلاعات) که دستگاه تأسیساتی در آن‌ها نصب‌شده است که به خاطر پوشش (cover) پی‌وی‌سی آتش‌سوزی بیشتر همراه با دود است در مراحل اولیه تا اینکه حرارت قابل‌توجه تولید کند اتاق کنفرانس که می‌شود در آن همراه با دتکتورهای دیگر دتکتور حرارتی افزایشی نیز نصب نمود . مغازه‌ها ، طبقات واحدها ، بخش‌های الکترونیکی و مکانیکی – تأسیساتی ، کارخانه سالن هتل‌ها ، کتابخانه‌ها ، عکاسی‌ها استودیوی ضبط ، مدارس ، راه‌پله‌ها سالن نمایش و تئاتر . توجه شود در بسیاری از این موقعیت‌ها و اماکن در صورت داشتن قدرت مالی و یا اهمیت خاص موردی بهتر از دتکتورهای با برد و حساسیت بالاتر مانند بیم دتکتورها استفاده نمود.
سیستم دتکتور حرارتی Heating Detector
این دتکتورها نسبت به درجه حرارت هوای اطراف محیط خود و افزایش آن حساس هستند که نمونه نقطه‌ای آن همانند سنسورهای یونیزه و فتوالکتریک می‌باشد با این تفاوت که بجای سنسور تشخیص دود از سنسور حرارتی یا NTC بهره گرفته‌شده است و به دو نوع زیر تقسیم می‌شوند :
الف -دتکتورهای حرارتی ثابت
ب- دتکتورهای حرارتی افزایشی
دتکتورهای حرارتی ثابت (نقطه‌ای) HEAT DETECTOR fixed temperature
در انواع ابتدای این تشخیص‌دهنده‌ها از یک نوار فلزی برای حس کردن گرما استفاده می‌شد که در ساده‌ترین شکل آن با رسیدن به یک دمای از پیش تعیین‌شده براثر انبساط نوار فلزی خم‌شده و با قطع کردن جریان الکتریسیته از خود موجب فعال شدن سیستم می‌گردد. امروزه بجای نوار فلزی از یک مقاومت کوچک الکترونیکی بعنوان حسگر حرارت استفاده می‌شود دتکتور حرارتی که باید دارای عملکرد دقیق در حرارت موردنظر ۸۲-۵۷ (معمولاً ۶۵ درجه سانتی‌گراد ) باشد جهت نصب در سیستمهای اتوماتیک اعلام حریق طراحی‌شده است. سنسور حساس بکار رفته در این دتکتور باید از (بی متال) باکیفیت استاندارد باشد .
عملکرد دتکتور با استفاده از اصول ۲ ترمیستوری است که یکی بدون پوشش و تأثیرپذیر در مقابل گرم هوای محیط و دوی به‌صورت محبوس می‌باشد بطوریکه با افزایش درجه حرارت محیط حرارت آن و درنتیجه مقاومت آن تغییر کرده و با نامتعادل شدن ازلحاظ الکتریکی وضعیت دتکتور از حالت نرمال به آلارم تغییر کرده و جریان مصرفی تا ۶۰ میلی‌آمپر بالا می‌رود و به‌طور هم‌زمان چراغ نشان‌دهنده آلارم روشن می‌شود . آشنایی با سیستم اعلام حریق
زمان پاسخ‌دهی :
زمانی که درجه حرارت به‌طور سریع بالا رود به‌سرعت عمل می‌کند . در صورت افزایش دمای محیط به میزان ۵ درجه سانتی‌گراد در دقیقه زمان پاسخ بین ۴تا ۸ دقیقه خواهد بود درصورتی‌که ۱۰ درجه سانتی‌گراد در دقیقه باشد بین ۳۰ ثانیه تا ۴ دقیقه عملکرد خواهد داشت . لازم به ذکر است در حالتی که حرارت به‌تدریج بالا می‌رود فرقی بین دتکتور حرارتی ثابت افزایشی نیست (بعنوان مثال دتکتور افزایشی با دامنه حرارتی ۵۸-۰ درجه سانتی‌گراد )
موقعیت‌هایی که نباید کاشف‌های حرارتی نقطه‌ای نصب شوند :
در اتاق‌های شبکه کامپیوتر به علت بالا بودن دمای اتاق (بدین خاطر که دمای بالا باعث خطای دستگاه و آلارم دتکتور می‌گردد) . همچنین مکان‌هایی که تغییرات دمایی زیاد و سریع باشد.
دتکتور لیزری :
این دتکتورها از نوع کاشف‌های تنفسی و دود از طریق یک سری لوله pvc فشرده که در اطراف محل زیرپوشش نصب می‌شوند توسط یک هواکش قوی به داخل محفظه دتکتور مکیده شد و در جریان اشعه لیزر قرار می‌گیرد بین دتکتورهای لیزری نیز تفاوت‌هایی وجود دارد و در بعضی از آن‌ها اشعه لیزر را در یک نقطه مرکزی در وسط محفظه متمرکز می‌کنند و هوای مکیده شده به داخل دتکتور مستقیماً از آن نقطه عبور داده می‌شود و ازنظر اندازه ذرات و تعداد ذرات موردبررسی قرار می‌گیرند و پس با اطلاعات ثبت‌شده از حافظه دتکتور چنانچه غلظت ذرات بیش از تعیین‌شده باشد کاشف فعال می‌شود و اعلام حریق می‌کند . آشنایی با سیستم اعلام حریق
شستی اعلام حریق :
شستی اعلام حریق یا Manual Call Point یکی از تجهیزات لاینفک سیستمهای اعلام حریق بوده که جهت اعلام آتش‌سوزی توسط اشخاص طراحی گردیده است. این دستگاه که شامل یک سوئیچ و یک مقاومت شبیه‌ساز حالت آتش‌سوزی می‌باشد که به همراه سایر قسمت‌های مکانیکی تعبیه‌شده به ما این امکان را می‌دهد که به‌محض مشاهده‌ی آتش‌سوزی به‌صورت دستی آن را فعال ساخته و آلارم سیستم را به صدا درآوریم. آشنایی با سیستم اعلام حریق
نکات مهم در مورد شستی اعلام حریق :
شستی‌ها در محل خروجی ،پلکان‌های خروجی هر طبقه و درب خروجی نصب می‌گردند. محل نصب شستی بایستی تمیز و بارنگ زمینه متمایز باشد. نصب شستی‌ها در ارتفاع حدود ۴/ ۱ متر بایستی رعایت شود .
سیستم صوتی آژیر
هر سیستم اعلام دارای یک مدار صوتی اعلام حریق می‌باشد که حداقل شدت صدا در محل‌های بدون آلودگی صوتی ۶۵دسی‌بل می‌باشد و این صدا باید منحصربه‌فرد بوده یعنی از صدای آژیر سرقت یا ناهار و غیره متمایز باشد.
منبع تغذیه :
برای تغذیه سیستمهای اعلام حریق از ولتاژ ۲۴ ولت استفاده می‌شود که به Control PANEL وصل می‌شود و معمولاً در زیر Control PANEL باطری‌های جاسازی‌شده که بتواند در صورت قطع شدن جریان اصلی به‌صورت اتوماتیک از این باطری‌ها استفاده شود.
سیستم مرکزی
سامانه متصل به رایانه
سیستم مرکزی، یک سامانه تشخیص حریق است. در این سامانه اعلام‌های سنسورها تجزیه‌وتحلیل شده و برای اعلام حریق یا در حالت‌های مشکوک و اعلام نیاز به بازبینی انسان تصمیم‌گیری می‌شود. این سیستم‌ها اغلب به یک صفحه‌کلید برای ورود فرمان‌ها توسط انسان و مانیتور برای مشاهده فرمان‌ها مجهز هستند. این سیستم‌ها امروزه به رایانه متصل شده و از طریق نرم‌افزار مخصوص خود، برنامه را دریافت می‌کنند. یکی دیگر از وظایف این سیستم‌ها انتخاب نوع خروجی (آژیر خطر عمومی، آژیر خطر درجاهای خاص، تماس با مرکز آتش‌نشانی و سایر خروجی‌ها) است.
مرکز کنترل اعلام حریق (Control Panel):
مراکز کنترل اعلام حریق عموماً تمام الکترونیکی و از نوع مدوله هستند. بعضی از انواع آن شامل ، برد اصلی پرسسور،کنترل اصلی تغذیه، شارژ اتوماتیک و پانل‌های مکمل برای مدارت اعلام حریق بوده و صفحه‌نمایش (Display) که دارای چراغ‌هایی برای تعیین نقاط حریق قطعی و احتمالی یا اتصالی مدار، قطع مدار آژیر ،قطعی مدار برق و به‌طورکلی برای اعلام نقص می‌باشد و کلیدها و کنترلهایی برای به وضعیت عادی برگرداندن هر مدار بعد از اعلام حریق چراغی که حتی بعد از قطع صدای آژیر تا به حالت نرمال درآمدن دستگاه باید روشن بماند. دستگاه ، سیگنال دریافتی از دتکتورها را که در معرض دود ،حرارت یا شعله قرارگرفته‌اند تجزیه‌وتحلیل نموده و با ارسال فرمان به مدارات آژیر و دستگاه تکرارکننده(Repeater) باعث اعلام‌خطر می‌گردد.
کنترل پانل (Addressable) جهت سیستمهای ۲ تا ۶ لوپ:
توانایی یک تا ۴ لوپ و قبل از هر لوپ تا ۱۲۷ المان قابلیت آدرس پذیری دارد.
چراغ نشانگر (LED MONITOR ) :
این چراغ وسیله مناسبی برای دست‌یابی سریع به کانون یا منطقه حریق است همچنین با استفاده صحیح از چراغ نشانگر می‌توان چند منطقه حریق را به یک مدار وصل کرد.
تکرارکننده اعلام حریق (Repeater ) :
این دستگاه علاوه بر چراغ‌های نشان‌دهنده عملکرد و اشکالات هر مدار قادر است خطوط ارتباطی خود را نیز حفاظت نموده و اشکالات به وجود آمده را با یک چراغ چشمک‌زن مشخص نماید. این دستگاه کلیه عملیاتی را که در سیستم اعلام حریق به وقوع می‌پیوندد و روی دستگاه کنترل اصلی نشان داده می‌شوند تکرار کرده و محل دقیق آتش‌سوزی و یا خطوط معیوب را مشخص می‌نماید و امکان کنترل و بازرسی کل سیستم را فراهم می‌آورد.
تلفن کننده اتوماتیک:
این دستگاه قابلیت ضبط اعدادی شماره تلفن ، به همراه پیغام مربوط را دارا بوده و با انواع مراکز کنترل حریق و حفاظتی مورداستفاده قرار گیرد به صورتی که بلافاصله پس از هر اعلام ، به‌طور اتوماتیک با شماره تلفن‌های موجود در حافظه ارتباط برقرار کرده و پیغام مربوطه را مخابره می‌کند.
چراغ چشمک‌زن :
این چراغ نیز از دیگر اجزاء سیستم اعلام حریق است که می‌تواند در مراکز مراقبتی و در هر زمان یا مکانی که ضرورت داشته باشد مورداستفاده قرار گیرد و نیز قابلیت دید زیاد آن می‌تواند جهت نشان دادن محل دقیق آتش‌سوزی بکار رود.
خروجی‌ها:
خروجی سیستمهای اعلام حریق، بسته به محل وقوع یا نوع حریق ایجادشده می‌تواند شامل موارد مختلفی باشد. تماس خودکار با آتش‌نشانی محلی، روشن نمودن تابلوهای خروج اضطراری، فعال‌سازی سیستم اطفاء حریق خودکار، به صدا درآوردن آژیرهای خطر، قفل‌کردن یا از حالت قفل خارج کردن درب‌های محل‌های مختلف (مانند درب خروجی‌های اضطراری) همگی از مواردی است که می‌تواند بسته به تصمیم سیستم انجام شود.
نظرات خود درباره مطالب سایت با ما در میان بگذارید و برای خرید یا راهنمایی با ما تماس حاصل فرمایید.